Χοληστερίνη

Χοληστερίνη ή αλλιώς χοληστερόλη ονομάζεται η κηρώδης στερόλη, δηλαδή η λιπαρή ουσία που υπάρχει στη μεμβράνη των κυττάρων. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα λιπίδιο που το μεγαλύτερο μέρος του παράγεται από το ήπαρ και το υπόλοιπο προέρχεται από τη διατροφή. Η χοληστερίνη μεταφέρεται μέσω του αίματος στα κύτταρα ολόκληρου του σώματος υπό τη μορφή λιποπρωτεϊνης. Ο ρόλος της είναι ιδιαίτερα σημαντικός όσον αφορά την παραγωγή ορμονών όπως πχ τα οιστρογόνα, της βιταμίνης D και άλλων ουσιών αλλά και για τη διατήρηση της ακεραιότητας των κυττάρων.

Χοληστερίνη : τύποι που διακρίνεται

Η χοληστερίνη διακρίνεται σε 2 επιμέρους τύπους :

• την LDL

• την HDL

H HDL χοληστερίνη , γνωστή ως “καλή” αποτελείται από λιποπρωτεϊνες υψηλής πυκνότητας και η κύρια λειτουργία της είναι η προστασία του οργανισμού από καρδιαγγειακές παθήσεις.

Η LDL, γνωστή ως ¨κακή¨ χοληστερίνη αποτελείται από λιποπρωτεϊνες χαμηλής πυκνότητας, οι οποίες ευθύνονται για την εμφάνιση θρομβώσεων που οδηγούν στην εκδήλωση καρδιαγγειακών παθήσεων ή εγκεφαλικού επεισοδίου.

Χοληστερίνη : πότε είναι επιβαρυντική για την υγεία

Η χοληστερίνη καθίσταται επιβαρυντική για την υγεία όταν η ποσότητα που παράγεται είναι μεγαλύτερη από αυτήν που χρειάζεται ο οργανισμός. Όταν καταναλώνουμε υπερβολικές ποσότητες κορεσμένων λιπαρών αυξάνονται οι τιμές της χοληστερίνης με ότι αυτό συνεπάγεται για την υγεία μας. Μεγάλη συγκέντρωση κορεσμένων λιπαρών υπάρχει στα γαλακτοκομικά και στα ζωικά προϊόντα γι αυτό συνιστάται η κατανάλωσή τους με φειδώ.

Χοληστερίνη : ποιοι είναι οι επιβαρυντικοί παράγοντες

Επιβαρυντικοί παράγοντες για την αύξηση της χοληστερίνης θεωρούνται :

• Η κληρονομική προδιάθεση

• Η μη ισορροπημένη διατροφή

• Η καθιστική ζωή

• Η παχυσαρκία

• Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ

• Το κάπνισμα

Χοληστερίνη : αναλυτικά οι κυριότεροι επιβαρυντικοί παράγοντες

Κυριότερος επιβαρυντικός παράγοντας για την εμφάνιση υψηλής χοληστερίνης θεωρείται η διατροφή. Όταν οι διατροφικές συνήθειες περιλαμβάνουν σε καθημερινή βάση κόκκινο κρέας, αλλαντικά, τηγανητά και γλυκά είναι λογικό και επόμενο να υπάρξει πρόβλημα. Εξ ίσου σημαντικό ρόλο κατέχει το θετικό οικογενειακό ιστορικό. Σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες εάν ο ένας γονέας έχει υψηλή χοληστερίνη τότε οι πιθανότητες να αναπτύξει και το παιδί ανέρχονται στο 50%. Κύριος επιβαρυντικός παράγοντας επίσης είναι το αυξημένο σωματικό βάρος σε συνδυασμό με την καθιστική ζωή και την πλήρη απουσία σωματικής δραστηριότητας.

Χοληστερίνη : πότε θεωρείται υψηλή

Η χοληστερίνη θεωρείται υψηλή όταν ξεπερνά κατά πολύ τα όρια των φυσιολογικών επιπέδων. Οι υψηλές τιμές της HDL (καλή) χοληστερίνης και οι μειωμένες τιμές της LDL (κακής) μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβωσης, η οποία οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε καρδιαγγειακή νόσο ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Συνολική χοληστερίνη : τιμές

Φυσιολογική θεωρείται η χοληστερίνη όταν είναι κάτω από 200mg/dl.

Ήπια αυξημένη όταν βρίσκεται μεταξύ 200 και 240 mg/dl.

Υψηλή όταν είναι πάνω από 240 mg/dl.

HDL (καλή) χοληστερίνη

Οι φυσιολογικές τιμές για την HDL χοληστερίνη για τις γυναίκες είναι πάνω από 50 mg/dl ενώ για τους άνδρες από 40 mg/dl.

LDL(κακή) χοληστερίνη

Επιθυμητές τιμές γα την κακή χοληστερίνη είναι κάτω από 100 mg/dl, ανάλογα όμως με την ηλικία και την ύπαρξη άλλων νοσημάτων ή καρδιοαγγειακών παραγόντων κινδύνου μπορεί ο στόχος να είναι αρκετά χαμηλότερος.

Οριακή τιμή: 100-129mg/dl, ήπια αυξημένη :130-159mg/dl, αυξημένη :160-189mg/dl, πολύ αυξημένη :>190mg/dl

Χοληστερίνη : με ποιον τρόπο εκδηλώνεται

Η χοληστερίνη είναι ασυμπτωματική, δεν προκαλεί δηλαδή κανένα απολύτως σύμπτωμα. Ο μοναδικός τρόπος για να διαπιστώσει κάποιος εάν η χοληστερίνη του κυμαίνεται σε φυσιολογικά επίπεδα ή όχι είναι να μην αμελεί την πραγματοποίηση αιματολογικών εξετάσεων τουλάχιστον 1 φορά ανά έτος. Ωστόσο αν και η χοληστερίνη δεν χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένα συμπτώματα ωστόσο υπάρχουν ορισμένα προειδοποιητικά σημάδια όπως η αυξημένη αρτηριακή πίεση, η αίσθηση δύσπνοιας κτλ που σχετίζονται έμμεσα με αυτήν δεδομένου ότι αποτελούν συμπτώματα καρδιαγγειακών παθήσεων που συνδέονται με την ύπαρξη υψηλής χοληστερίνης.

Η χοληστερίνη στα παιδιά

Τις τελευταίες δεκαετίες οι περιπτώσεις παιδικής χοληστερίνης αυξάνονται διαρκώς. Υπολογίζεται πως στην Ελλάδα το 25% των παιδιών εμφανίζει υψηλή χοληστερόλη. Η εξήγηση για αυτό ίσως βρίσκεται στην παραγκώνιση της μεσογειακή διατροφής, η οποία βασιζόταν κυρίως σε όσπρια, λαχανικά, φρούτα, ψάρια και λιγότερο σε κόκκινο κρέας λίπη και γλυκά. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, τα γρήγορα γεύματα, τα έτοιμα φαγητά που οδηγούν στην αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας και η κληρονομική προδιάθεση εφόσον υπάρχει είναι οι κύριοι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση της υψηλής χοληστερίνης στα παιδιά.

Παιδική χοληστερίνη : πως θα καταλάβω ότι πάσχει το παιδί μου

Ο μοναδικός τρόπος για να σιγουρευτούν οι γονείς εάν το παιδί τους έχει ή όχι αυξημένη χοληστερίνη είναι ο εργαστηριακός έλεγχος. Όλα τα παιδιά μόλις ολοκληρώσουν τα εννέα τους έτη είναι ωφέλιμο να υποβάλλονται σε εργαστηριακό έλεγχο ανεξάρτητα από το εάν χαρακτηρίζονται από τάσεις παχυσαρκίας ή από θετικό οικογενειακό ιστορικό.

Χοληστερίνη : με ποιον τρόπο θεραπεύεται

Η θεραπεία για τη χοληστερίνη έγκειται στην από του στόματος αγωγή με σκοπό να κατέβουν οι τιμές της κακής χοληστερίνης και να επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα. Ανάλογα με το πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση ο γιατρός θα σας συστήσει το κατάλληλο φαρμακευτικό σκεύασμα και θα κρίνει κατά πόσο η θεραπεία θα πρέπει να ακολουθηθεί για ορισμένο διάστημα ή να συνεχιστεί διά βίου.

Χοληστερίνη : επιβαρυντικές τροφές

Οι παρακάτω τροφές είναι καλό να μην καταναλώνονται καθημερινά :

• Γλυκίσματα (1 κάθε 2 εβδομάδες)

• Αλλαντικά (1 φορά το μήνα)

• Κόκκινο κρέας (1 φορά ανά 10 ημέρες)

• Αυγά (2-3 ανά εβδομάδα)

• Πρόχειρο φαγητό και επεξεργασμένα είδη κρέατος (σπανίως)

Χοληστερίνη : μη επιβαρυντικές τροφές

Οι παρακάτω τροφές δεν επιβαρύνουν τα επίπεδα της χοληστερίνης ωστόσο πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο :

• Ξηροί καρποί

• Δημητριακά

• Όσπρια

• Φρούτα

• Λαχανικά

• Ελαιόλαδο

• Πουλερικά

• Ψαρικά

• Γαλακτοκομικά (με μειωμένα λιπαρά)